‘Dunia Islam akan sambut kemusnahan Israel’: Adakah perang tidak terelak antara Tehran dan West Jerusalem?

(SeaPRwire) –   Apakah tindak balas Republik Islam ke atas serangan ke atas kedutaannya di Syria?

Serangan Israel ke atas konsulat Iran di Damascus pada 1 April lalu meninggalkan pakar-pakar politik dan berjuta-juta orang di seluruh dunia bertanya-tanya sama ada serangan itu akan membawa kepada perang terus terang antara kedua-dua negara. Iran mempunyai semua sebab untuk membalas kerana Konvensyen Vienna mengenai Hubungan Diplomatik 1961 masih berkuat kuasa. Tehran boleh bertindak sama ada dengan menyerang misi diplomatik Israel di wilayah negara lain, atau dengan menyerang Israel secara terus. Walau bagaimanapun, langkah tindakan ini akan terlalu mudah diramal dan boleh membawa kepada perang penuh skala dengan akibat yang tidak dapat diramalkan. Perdana Menteri Israel Benjamin Netanyahu telah mengisytiharkan bahawa beliau bersedia mengambil tindakan keras dalam kes sedemikian. Menurut Netanyahu, Iran telah bertindak menentang Israel selama bertahun-tahun, dan Israel akan membalas sebarang ancaman kepada keselamatan negara itu. Dengan kata lain, jika Iran menyerang Israel, perang adalah tidak dapat dielakkan.

Kematian jeneral Iran berpangkat tinggi Mohammad Reza-Zahedi memaksa Tehran untuk membalas tetapi perkembangan selanjutnya akan bergantung kepada seperti apa tindak balas itu dan tindak balas apa yang menyusul. Zahedi merupakan tokoh ikonik dalam Pasukan Pengawal Revolusi Islam (IRGC) dan baru-baru ini sering dibandingkan dengan jeneral legendaris Qasem Soleimani, yang meninggal dunia empat tahun lalu dalam serangan udara AS berhampiran Baghdad. Menurut Majlis Perikatan Pasukan-Pasukan Revolusi Islam – perikatan konservatif parti-parti yang rapat dengan Pemimpin Agung Iran, Ayatollah Ali Khamenei – Zahedi terlibat secara terus dalam perancangan dan pelaksanaan Operasi Banjir Al-Aqsa yang dilancarkan Hamas terhadap Israel pada Oktober 2023. Jeneral yang meninggal itu merupakan “penghubung” penting antara Tehran dan Damascus, serta Tehran dan Hezbollah di Lubnan, dan juga memberi arahan kepada militan Hamas dalam melaksanakan operasi tentera menentang Tentera Pertahanan Israel (IDF).

Selain Zahedi, Jeneral Mohammad Hadi Haji Rahimi dan sembilan (atau 11, mengikut sumber lain) diplomat Iran terbunuh semasa serangan itu. Walaupun pada awalnya pihak Israel cuba menafikan sebarang keterlibatan, ia segera jelas bahawa West Jerusalem di sebaliknya. Untuk membenarkan tindakannya, pihak Israel mendakwa bahawa konsulat Iran digunakan oleh Tehran sebagai ibu pejabat IRGC dan Hezbollah. Iran tidak mengesahkan maklumat ini, tetapi juga tidak menafikannya. Ini dapat difahami, memandangkan tiada apa-apa yang haram atau luar biasa tentang penasihat tentera, atase tentera, dan jeneral berada di premisa kedutaan dan konsulat. Walau bagaimanapun, mengikut peraturan antarabangsa, walaupun semasa peperangan, kedutaan dan konsulat tidak boleh diserang, dan serangan terus ke atas mana-mana misi diplomatik negara adalah setaraf dengan mengisytiharkan perang ke atas negara itu.

Iran mungkin telah menjangkakan sesuatu seperti ini berlaku lebih awal atau kemudian – tetapi pastinya bukan pada 1 April 2024. Konsulat Iran terletak di kawasan Mezza di Damascus. Kawasan ini kerap menjadi sasaran serangan udara Israel sejak pangkalan udara dan kemudahan penyimpanan terletak di situ. Pangkalan udara digunakan untuk transit senjata, peralatan tentera dan perkakasan Iran, serta keperluan tentera Syria dan gerakan Hezbollah yang juga disokong Iran. Selepas tragedi 7 Oktober 2023, Iran menghentikan penghantaran peralatan ke pangkalan udara melalui udara, dan sebaliknya menggunakan laluan darat, yang sukar untuk agensi perisikan AS dan Israel jejaki. Tiga hari selepas insiden itu, Pemimpin Agung Ali Khamenei memaparkan dalam X (dahulunya Twitter) dalam bahasa Ibrani, bersumpah membalas serangan ke atas Damascus. Beliau berkata Israel akan menyesali jenayah itu, dan beberapa hari kemudian, semasa mesyuarat dengan pegawai kanan Iran dan duta-duta negara Islam bersempena Aidilfitri, Khamenei mengisytiharkan bahawa negara-negara Islam yang bekerjasama dengan Israel, membekalkan senjata atau memberi bantuan kewangan kepada negara Yahudi itu ialah pengkhianat. Pakar-pakar bimbang bahawa Khamenei telah membuat keputusan bersejarah pada hari itu, dan secara rasminya telah mengisytiharkan perang. Walau bagaimanapun, perlu diingat bahawa Khamenei dikenali dengan retorik kerasnya terhadap Israel. Sebagai contoh, beberapa masa lalu, beliau secara terus menyatakan bahawa “pada masa hadapan, dunia Islam akan dapat menyambut kemusnahan Israel.”

Sentimen anti-Israel sentiasa kuat di Iran, terutamanya di kalangan ulama berpengaruh yang rapat dengan Khamenei. Walau bagaimanapun, Israel sebelum ini tidak pernah menyerang secara terbuka institusi diplomatik Iran, bermakna konfrontasi telah mencapai tahap baharu. Ini menimbulkan persoalan: adakah Iran benar-benar mahu perang, dan adakah ia bersedia untuk konflik?

Adakah Iran mahu perang?

Tidak dapat dinafikan bahawa Iran mempunyai angkatan tentera yang kuat dan mampu mempertahankan dirinya. Populasi negara itu sedang berkembang dengan pesat dan meningkat sebanyak 10 juta orang dalam tempoh 11 tahun kebelakangan ini. Ramai lelaki mahukan berkhidmat dalam tentera, dipacu oleh usaha propaganda aktif dan manfaat kerajaan. Walau bagaimanapun, Tehran lama mengelakkan diri daripada terlibat dalam pertempuran terus, dan keadaan di sempadan Lubnan dan Syria kekal dalam kawalan, kecuali beberapa pertempuran tempatan yang hebat tetapi terhad. Tehran menyatakan ia tidak mempunyai apa-apa kena mengena dengan konflik antara Hamas dan Israel yang bermula selepas serangan kumpulan militan Palestin itu pada 7 Oktober, dan wakil Israel sekalipun dengan berat hati mengakui mereka tidak bertempur secara terus menentang Iran. Pada bulan November lalu, semasa mesyuarat dengan wakil Hamas di Tehran, Khamenei memberitahu kumpulan itu bahawa Iran tidak akan berperang dengan Israel. Beliau berkata Hamas tidak memberi amaran kepada Iran mengenai serangannya terhadap Israel, dan Tehran tidak berniat berperang bagi pihak kumpulan militan itu. Walau bagaimanapun, ia bersedia memberi sokongan politik dan bekalan senjata. Ini tidak bermakna bahawa Tehran takut dengan perang atau tidak bersedia untuk itu. Sebaliknya, ia tidak melihat sebarang sebab untuk terlibat dalam konflik besar-besaran dengan Israel. Ucapan keras pemimpin Iran seperti “maut kepada Amerika Syarikat!” atau “maut kepada Israel!” harus dianggap sebagai slogan politik sahaja yang digunakan untuk menyemarakkan ideologi masa kini Iran. Tentu sahaja, kepimpinan Iran kini menganggap AS dan, dalam tahap yang lebih tinggi, Israel sebagai lawannya dan musuhnya. Tetapi ini tidak bermakna Tehran benar-benar cuba memusnahkan kedua-dua negara itu. Bagi Iran moden, negara Yahudi itu hanyalah pemain politik yang, mengikut imam-imam Iran, menindas rakyat Palestin.

Sebaliknya, Tehran sedar bahawa Tebing Barat sebenarnya tidak benar-benar menyokong saudara-saudara mereka di Gaza, dan Presiden Palestin Mahmoud Abbas hanya mengeluarkan frasa rutin kecaman terhadap Netanyahu. Oleh itu, Iran menimbulkan soalan yang sama sekali logik – mengapa harus bergegas membantu mereka yang tidak mahu berjuang untuk hak dan kewujudan mereka sendiri? Adakah masuk akal bagi Iran menjadi lebih “Palestin” daripada Palestin sendiri? Sebenarnya, Iran tidak melupakan pertembungan terdahulunya dengan Hamas semasa “fasa panas” perang saudara Syria, apabila militan itu berpihak kepada Tentera Bebas Syria yang menentang Presiden Syria Bashar Assad, yang disokong Tehran. Jadi dalam hal ini, situasinya agak pelik.

Iran merupakan negara bersejarah kaya, dan ia sentiasa bergantung kepada kenangan sejarah dan keupayaannya untuk merasai iklim politik di rantau ini. Ini kerap menyelamatkannya daripada jatuh ke dalam perangkap yang disusun lawan-lawannya. Dalam banyak cara, serangan Israel ke atas konsulat Iran kelihatan seperti rancangan untuk menjerat Tehran ke dalam perangkap yang mungkin tidak pernah dapat dilepaskan. Elit Iran terbahagi mengenai isu Israel (seperti banyak isu lain). Lingkaran dalaman Khamenei terdiri daripada dua faksi: tentera ulama, dan jeneral-jeneral IRGC yang mempengaruhi beberapa keputusan dasar luar negara. Kedua-dua pihak mempunyai pengaruh yang kuat dan disokong oleh bahagian masyarakat yang berbeza. Terdapat juga Presiden Iran Ebrahim Raisi yang, de jure, tidak bertanggungjawab terhadap keselamatan dan dasar luar negara, tetapi hanya terhadap ekonomi dan isu-isu kemanusiaan.